Trouwen of samenwonen, wettelijk/ feitelijk? Laatste nieuws

Waarom nog kiezen voor het huwelijk?

Er zijn 3 verschillende vormen om het samenleven vormt te geven;
Trouwen, wettelijk samenwonen of feitelijk samenwonen.

De liefde van je leven of een nieuwe partner gevonden? Is trouwen of samenwonen de beste oplossing voor uw situatie?

Aan elke samenlevingsvorm kunnen rechten en verplichtingen verbonden zijn. Het is goed om u ervan bewust te zijn welke juridische gevolgen de samenlevingsvorm kent.

Team Familierecht

Maak een afspraak

Trouwen of samenwonen? Is trouwen een goed idee?

Een huwelijk sluit je af voor de ambtenaar van de burgerlijke stand en heeft vergaande juridische gevolgen. Aan een huwelijk zijn rechten en verplichtingen verbonden. Zo moeten echtgenoten elkaar helpen en bijdragen naar hun vermogen in de gezinslasten.

Het is ook perfect mogelijk om naast de wettelijke regels een afwijkend of aanvullend huwelijkscontract op te stellen. Zo opteren echtgenoten er vaak voor om te trouwen onder scheiding van goederen.

Als de echtgenoten beslissen om te scheiden, wordt ook deze echtscheiding juridisch geregeld. De beëindiging van het huwelijk dient te worden uitgesproken door de rechtbank. Indien één van de echtgenoten komt te overlijden, zijn ook hun erfrechten geregeld in de wet.

Waarom beter niet feitelijk samenwonen?

Personen die samenwonen zonder deze samenwoning te laten registreren, wonen “feitelijk samen”. Deze samenlevingsvorm voorziet niet in een juridische bescherming. Er zijn geen regels over rechten en verplichtingen. De samenwoners vallen bij de beëindiging van hun samenwoonst terug op de regels van het algemeen burgerlijk recht. Bij het overlijden van een van de partners is er geen bescherming op het gebied van erfrechten.

Welke bescherming heb je wanneer je wettelijk samenwoont?

Bij een wettelijke samenwoning moeten de partijen een verklaring van wettelijke samenwoonst afleggen bij de burgerlijke stand. In tegenstelling tot feitelijke samenwoners is de bescherming bij wettelijke samenwoners juridisch geregeld. Zo verwacht men van wettelijk samenwoners dat zij naar evenredigheid van hun middelen bijdragen in de lasten van de samenwoonst.

De bescherming die de wetgever voorziet is echter minimaal. Wettelijk samenwonende partner kunnen er wel voor kiezen om deze rechten en plichten verder te moduleren of uit te breiden via een samenlevingscontract. Indien een van de partners overlijdt, erft de andere partner het vruchtgebruik op de gezinswoning.

Wat met de kinderen als je uit elkaar gaat?

Ouderlijk gezag en voogdij

Je kan scheiden van je partner, maar kinderen heb je samen en daar zorg je ook samen voor. Gewoon de deur dichttrekken en een nieuw hoofdstuk beginnen met een nieuwe partner, is dus geen optie. Of je het nu wil of niet, over de opvoeding van de kinderen dienen nog altijd afspraken te worden gemaakt en die dienen te worden bijgesteld naarmate ze opgroeien.

Juridisch omvat de relatie ouder-kind twee aparte aspecten: Er moet een onderscheid gemaakt worden tussen:

het ouderlijk gezag
de verblijfsregeling.

Wat het ouderlijk gezag betreft, is de norm vandaag de gezamenlijke uitoefening van het ouderlijk gezag. Dat houdt in dat de beide ouders exact evenveel zeggenschap hebben over belangrijke beslissingen voor het kind, zoals waar het zal wonen, de schoolkeuze, de beleving van religie, welke hobby’s het zal uitoefenen, enzovoort. Ook hier heeft de wet een bocht van 180 graden gemaakt, vroeger mocht immers degene die het hoederecht had (meestal de mama) alles alleen beslissen. De andere ouder had slechts ‘bezoekrecht’.

Enkel bij ernstige tegenindicaties wijkt men van die gezamenlijke uitoefening van het ouderlijk gezag af, maar dat zijn echt uitzonderingen. Bijvoorbeeld als één van de ouders in de criminaliteit zit, een drank- of drugsverslaving heeft, of er is sprake van misbruik of mishandeling. In die gevallen is het mogelijk dat de rechtbank het ouderlijk gezag toch exclusief toekent aan de andere ouder. Exclusieve uitoefening van het ouderlijk gezag door één ouder is een absolute uitzondering (waarbij de ouder alle beslissingen alleen kan nemen), terwijl het vroeger (hoederecht) de algemene regel was.

Los daarvan staat de verblijfsregeling. Die bepaalt wanneer de kinderen bij welke ouder verblijven, en hoe de tijd tussen beide ouders wordt verdeeld. Een vraag die ik heel vaak krijg op een eerste consult is:

Is co-ouderschap, waarmee men een klassieke week-weekregeling bedoelt, ‘verplicht’?

De wetgever heeft sinds 2006 bepaald dat, wanneer één van de ouders er om verzoekt, de rechtbank er van moet uitgaan dat een gelijk verdeeld verblijf de meest passende regeling is, tenzij er tegenindicaties zijn. Het is dus in die zin niet ‘verplicht’ indien de ouders zelf overeenkomen dat een gelijke verdeling van het verblijf van de kinderen niet aangewezen is, bijvoorbeeld omdat een van beiden vaak naar het buitenland moet om professionele redenen, of onregelmatige uren werkt in een shiftensysteem of met nachtdiensten. Als beide ouders daar een afspraak over kunnen maken, dan zal de rechter nooit een gelijk verblijf opleggen. Maar het is wel het uitgangspunt.

Een gelijk verblijf

Een gelijk verblijf betekent niet dat het altijd om een week-weekregeling gaat. Daar mogen ouders zo creatief in zijn als ze willen in functie van wat haalbaar is voor hun specifieke situatie. Alle mogelijke constructies die voor beide partners haalbaar zijn bestaan. De rechtbank ziet er wel altijd op toe dat de regeling die de ouders afspreken ook haalbaar is en dus leefbaar is voor de kinderen.

Bij kleine kinderen kiezen ouders soms eerder voor snellere wissels aangezien kleuters nog geen volledig ontwikkeld tijdsbesef hebben en een week voor hen vaak heel lang aanvoelt.

Op welke leeftijd ligt de grens?

Op welke leeftijd die grens ligt hangt wat af per kind, maar over het algemeen wordt aangenomen dat kinderen pas vanaf de laatste kleuterklas kunnen inschatten hoe lang een week ongeveer duurt. Maar daar kan je onmogelijk een vaste regel op plakken, elke situatie is anders en de rechtbank bekijkt elk dossier individueel als ouders er zelf niet uit geraken.

Is er een recht op een week-week regeling?

De rechtbank gaat er dus van uit dat een gelijk verdeeld verblijf van de kinderen bij beide ouders de ideale situatie is, maar dat gelijk verblijf is geen verplichting. Ouders mogen zelf een andere regeling voorstellen of de rechter kan ervan afwijken wanneer er tegenindicaties zijn. Tegenindicaties kunnen zijn: het kind is nog te jong, één van de ouders is te weinig beschikbaar of psychisch niet in staat de kinderen op te vangen, de ouders wonen te ver van elkaar, er is voortdurend ruzie of er is sprake van ernstige feiten zoals alcohol- of drugsmisbruik. De rechter zal daarin altijd een onderscheid maken tussen je gedrag als ouder en wat je doet als de kinderen er niet zijn.