Nieuws

Uitzonderingsmaatregelen om tegemoet te komen aan problemen van strafprocedure, strafuitvoering en veiligheid.  

In het Koninklijk Besluit nr. 3 van 9 april 2020 worden enkele tijdelijks uitzonderingsmaatregelen getroffen om tegemoet te komen aan problemen van strafprocedure, strafuitvoering en veiligheid in deze coronaperiode. De duur van de maatregelen wordt voorlopig bepaald van 18 maart of vanaf de datum van publicatie in het Belgisch Staatsblad 9 april tot 3 mei as., sommige zelfs tot 3 juni.

Zittingen.

Zonder het K.B. af te wachten werden gedetineerden al niet meer overgebracht naar de zittingen van de onderzoeksgerechten en evenmin naar de zittingen ten gronde, tenzij op uitdrukkelijk verzoek van hun raadsman in sommige rechtbanken.

Het K.B. voorziet thans in een schriftelijke procedure voor de kamer van inbeschuldigingstelling in de gevallen waarin zij als onderzoeksgerecht moet oordelen over dossiers waarbij het niet gaat over de hechtenistoestand, de zogenaamde Franchimont-procedures.

Opvallend is wel dat het K.B. niets voorziet voor de zittingen waarin wel wordt geoordeeld over de voorlopige hechtenistoestand van een persoon (Raadkamer, K.I.) of de zittingen aangaande de regeling van de rechtspleging en de behandeling van de zaak ten gronde.

Oorspronkelijk was dit wel voorzien en was uitgegaan van een bijzondere motiveringsverplichting voor de rechtbank waarbij deze uitdrukkelijk moest motiveren waarom partijen niet in persoon kunnen verschijnen.

Van deze regel is evenwel op het laatste ogenblik afgezien om de rechtbanken niet nodeloos te belasten met extra werk en uit een gegronde vrees voor een al te vergaande wettelijke uitholling van de rechten voorzien in onder meer artikel 6 E.V.R.M..

Tot slot wordt bij procedures waarin wel wordt geoordeeld over de hechtenistoestand van een persoon in het kader van de strafuitvoering (SURB) of de internering (KBM) vertegenwoordiging de regel. Indien de rechters in deze gevallen toch de gedetineerde zelf wil horen, dienen zij deze beslissing te motiveren. Tegen deze beslissing staat geen rechtsmiddel open.

Gezondheidssituatie gevangenissen.

Verder voorziet het K.B. in een aantal maatregelen om de gezondheidssituatie in de gevangenissen onder controle te houden. De directie en de minister van justitie hun bevoegdheden worden daarbij uitgebreid. Zo kunnen gedetineerden die zich op 6 maanden of minder van hun strafeinde bevinden in vrijheid worden gesteld. Verder kan voor bepaalde gedetineerden die in het verleden al een gedeeltelijk positief reclasseringstraject hebben doorlopen hun detentie worden onderbroken de facto door een specifieke vorm van verlengd penitentiair verlof. De duur hiervan geldt niet mee als straf.  Tot slot worden maatregelen getroffen waardoor het contact van gedetineerden met de buitenwereld nog meer worden beperkt. Dit om te vermijden dat het coronavirus ook binnen de gevangenismuren tot besmettingen zou leiden.

Strafrechtelijke onderzoeken.

Voor lopende onderzoeken worden voornamelijk de periodes aangepast waarvoor de onderzoeksrechters en de procureurs des Koning bepaalde onderzoeksmaatregelen kunnen bevelen. De uitbreiding geldt zowel naar het verleden als naar de toekomst en heeft betrekking op het opsporen en lokaliseren van elektronische communicatie en op het onderscheppen, kennisnemen, doorzoeken en opnemen van niet voor publiek toegankelijke communicatie of gegevens van een informaticasysteem of een deel ervan. De bedoeling van de genomen maatregelen is om de beperkte onderzoekscapaciteit op te vangen en te beletten dat bewijselementen na de coronacrisis niet meer beschikbaar zouden zijn.

Verjaringstermijnen.

Tot slot zijn er bepalingen over de opschorting van de verjaringstermijnen. Er wordt voorzien in een algemene opschortingsgrond van de verjaringstermijnen in strafzaken voor een termijn gelijk aan die van de coronacrisis aangevuld met een maand, die dus zowel geldt voor de uitoefening van de strafvordering als voor de strafuitvoering.

Voor meer informatie kan u steeds contact opnemen met iemand van ons team Strafrecht.

Lees hier de publicatie in het Belgisch Staatsblad.