Nieuws

Politiegeweld: hoe sterk mag de arm der wet juist zijn?

De politie staat in voor het handhaven van de orde in onze maatschappij. Daarvoor hebben zij verschillende tools gekregen van de wetgever, waaronder het gebruik van geweld.

Maar hoe ver mag de politie gaan in het gebruik van geweld? Is ook de politie onderworpen aan rechtsregels wanneer zij bijvoorbeeld iemand arresteren?

Ja, ook de politie moet wetten en regels naleven. De regels voor de politie zijn bepaald in de Wet op het Politieambt.
De eerste regel die de politie steeds moet hanteren, is dat zij in de uitoefening van hun functie geweld mogen gebruiken, maar slechts onder bepaalde voorwaarden.

Concreet wil dat zeggen dat de politie bij elke handeling moet overwegen of het gebruik van geweld in dat geval wettelijk, noodzakelijk en proportioneel is.

Wanneer zijn dwangmiddelen wettelijk?

Het gebruik van geoorloofd geweld moet gebaseerd zijn op een bestaande wetsbepaling. De politie moet daarom bevoegd zijn om bepaalde dwangmiddelen aan te wenden. Het geweld moet daarbij ook een wettig doel nastreven.

Wat is noodzakelijk en subsidiair geweld?

Artikel 37 van de Wet op het Politieambt stelt: “Bij het vervullen van zijn opdrachten van bestuurlijke of gerechtelijke politie kan elk lid van het operationeel kader, rekening houdend met de risico’s die zulks meebrengt, geweld gebruiken om een wettig doel na te streven dat niet op een andere wijze kan worden bereikt.”

Deze subsidiariteitsvoorwaarde houdt in dat de politie slechts geweld kan gebruiken indien geen enkele andere manier van handelen leidt tot het behalen van het doel.

Wanneer men bijvoorbeeld een persoon tracht te arresteren, probeert de politie dit eerst geweldloos, en slechts wanneer het absoluut noodzakelijk is, bijvoorbeeld wanneer de betrokkene zelf gewelddadig is, kan de politie geoorloofd geweld gebruiken.

Wilt dat zeggen dat de politie alle vormen van geweld kan gebruiken, wanneer zij menen dat dit noodzakelijk is?

Nee, artikel 37 van de Wet op het Politieambt stelt dat het gebruik van geweld ‘redelijk’ moet zijn. Met andere woorden dient de politie erover te waken dat zij bij het gebruik van geweld handelen in verhouding tot wat het doel is dat zij nastreven.

Buitensporig geweld is in die zin dus steeds een schending van deze voorwaarde. Buitensporig geweld is bijvoorbeeld het slaan of schoppen van een verdachte die reeds overmeesterd is. Het gebruikte geweld is dan niet evenredig met het nagestreefde doel om die persoon te arresteren.

Wil u hierover meer informatie?

Neem dan contact op met ons team strafrecht