Nieuws

Belangrijkste wijzigingen familierecht en familiaal vermogensrecht in het kader van Potpourri V

Door de vijfde en laatste Potpourri-wet worden er onder meer aan het familierecht en vermogensrecht een aantal wijzigingen aangebracht. Hier volgt een korte toelichting van de belangrijkste wijzigingen. De meeste van deze wijzigingen zijn in werking getreden op 3.08.2017, tenzij anders vermeld.

Adoptie

De binnenlandse adoptieprocedure wordt afgestemd op de interlandelijke adoptieprocedure. Voortaan dient in beide adoptieprocedures een geschiktheidsvonnis worden bekomen alvorens er tot adoptie kan worden overgegaan. Dit houdt dus een evaluatie in van de geschiktheid en bekwaamheid van de persoon/personen die een kind wil(len) adopteren. Dergelijke geschiktheidsvonnis volgt na een maatschappelijk onderzoek. Enkel in 3 gevallen is dit voorafgaand geschiktheidsvonnis niet verplicht, met name indien de kandidaat-adoptant een kind wil adopteren:

• Dat verwant is tot in de derde graad tot hemzelf of zijn (al dan niet voormalige) partner, zelfs indien die partner overleden is ;
• Met wie hij nog voor de start van de adoptie het dagelijkse leven heeft gedeeld ;
• Met wie hij nog voor de start van de adoptie een duurzame sociale en affectieve band heeft opgebouwd.

Deze wijziging treedt uiterlijk op 1.01.2020 in werking.

Voor landen die de adoptie niet kennen maar wel de kafala (een vorm van wettelijke voogdij in landen met een islamitisch rechtssysteem zoals bvb. Marokko) kunnen de ouders geen toestemming voor adoptie geven, omdat het land dit niet kent. Daarom zal in deze gevallen door de rechtbank een voogd ad hoc worden aangesteld op vraag van de betrokken persoon of op vraag van de procureur des Konings, die deze toestemming dan wel kan geven.

Kinderontvoering

Er wordt getracht om de grensoverschrijdende procedures aan te passen om een snelle afhandeling van dergelijke zaken door de rechtbanken te bevorderen.

De Belgische rechters dienen voortaan rekening te houden met de argumenten van de rechter van het land waar het kind ten onrechte werd ondergebracht. Er dient aldus rekening te worden gehouden met de weigeringsgronden en indien de Belgische rechter van deze mening wenst af te wijken, dient hij dit uitdrukkelijk te motiveren.

Indien de rechter beslist om het kind zelf in dergelijke procedure niet te horen, dan dient hij ook dit te motiveren, nu dit het recht van het kind is.

Wanneer er ook een zaak bij de rechtbank aanhangig is over het omgangsrecht met het kind en/of over de uitoefening van het ouderlijk gezag, dan kan deze zaak samengevoegd worden met de zaak rond de kinderontvoering, zodat de volledige procedure aanzienlijk verkort wordt. De uitspraak over de terugkeer van het kind heeft immers ook een invloed op het omgangsrecht.

Voorlopige binding familierechtelijke overeenkomst EOT

Wanneer de procedure echtscheiding met onderlinge toestemming wordt verlaten en echtgenoten schakelen over naar de procedure van echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, dan blijft de afgesloten familierechtelijke overeenkomst (dus enkel het familierechtelijk luik en niet het vermogensrechtelijk luik) de partijen voorlopig binden. Bij onderhandse overeenkomsten (aldus niet getekend voor de notaris) kan de familierechtbank alsnog voorlopige maatregelen opleggen in overeenstemming met de overeenkomst. Voor de onderhandse overeenkomsten dient aldus nog steeds een extra stap te worden gezet. Opgelet, het betreft hier wel getekende overeenkomsten en niet louter ontwerpen die nog niet door beide partijen werden getekend.

Vermogensrecht

De verwerping van een nalatenschap of de aanvaarding ervan onder voorrecht van boedelbeschrijving dient voortaan te gebeuren voor een notaris in een authentieke akte. De griffies van de rechtbanken zijn hiervoor niet meer bevoegd.

In het kader hiervan wordt een centraal erfrechtregister opgericht waarin onder meer deze akten worden geregistreerd. Dit onderdeel zal uiterlijk op 1.01.2020 in werking treden.

De verwerping wordt zelfs kosteloos indien het netto-actief van de nalatenschap niet meer bedraagt dan 5.000 euro.

De voogd van een minderjarig kind kan voortaan van de vrederechter de toelating krijgen om een nalatenschap of legaat (algemeen of onder algemene titel) zuiver te aanvaarden. Voorheen kon dit enkel onder voorrecht van boedelbeschrijving.

Ook wordt voortaan de mogelijkheid voorzien om aankoopaktes van woningen te verlijden via videoconferentie, zodat er heel wat verplaatsingstijd voor alle betrokken partijen wordt bespaard.

Wetboek internationaal privaatrecht (WIPR)

Voor de vaststelling van de naam en voornaam van een persoon met verschillende nationaliteiten, wordt voortaan de voorrang gegeven aan de wilsautonomie. Aldus kan die persoon zelf bepalen welk recht van toepassing zal zijn op de vaststelling en de erkenning van beslissingen/administratieve akten van de naam en voornaam. Deze regeling treedt uiterlijk op 1.01.2018 in werking.

Verder wordt de internationale bevoegdheid en het toepasselijk recht rond onderhoudsverplichtingen aangepast, alsook de internationale bevoegdheid en het toepasselijk recht inzake erfopvolging en het recht van toepassing op verbintenissen uit overeenkomst.

Het WIPR wordt tot slot ook gedeeltelijk aangepast aan de Rome III-verordening. Echtgenoten die zelf het recht willen kiezen dat op hun echtscheiding of scheiding van tafel en bed van toepassing zal zijn, kunnen deze keuze maken tot bij de eerste verschijning voor de rechtbank waarbij de vordering aanhangig is.